Khi tìm hiểuvề vai trò và phẩm chất tinh thần của người phụ nữ ở Việt Nam qua các thời đại cho thấy có một truyền thống chung, xuyên suốt từ quá khứ cho đến hiện tại. Người phụ nữ Việt Nam hiện đại là những người kế thừa và đang phát huy truyền thống tốt đẹp của người phụ nữ truyền thống dân tộc.
Những người phụ nữ có vóc dáng nhỏ nhắn, mảnh dẻ, vẻ bề ngoài giản dị ấy, dường như dễ gợi cho người nước ngoài nghĩ đến những cây lau - thứ cây cỏ bình thường có rất nhiều ở xứ nhiệt đới từ rất lâu: “Các chị giống như cây lau mềm mại ...” – đó là nhận xét của Tổng thư ký Liên đoàn phụ nữ dân chủ quốc tế trong chuyến đi nghiên cứu phong trào phụ nữ Việt Nam năm 1968. Nhưng tiếp ngay ý thứ hai, người phụ trách phong trào phụ nữ dân chủ thế giới đã bổ sung thêm vào cách nhìn đó và đánh giá đầy đủ về người phụ nữ Việt Nam hiện đại: “Nhưng cây lau đó là bằng thép!”.
“Cây lau bằng thép” – hình tượng về những con người
vừa mềm mại vừa cứng rắn, còn có thể xem như một cách phản ánh
tính cách chung của người phụ nữ Việt Nam, một tính cách đa dạng và phong phú nhưng đã ổn định từ trong lịch sử hàng nghìn năm.
Phụ nữ Việt Nam – Những người lao động cần cù, sáng tạo.
Việc trồng lúa nước ở Việt Nam trong điều kiện thiên nhiên và kỹ thuật từ trước đến nay, vẫn là một thứ lao động phức tạp và vất vả. Chân lấm tay bùn, giãi nắng dầm mưa, đời này qua đời khác, người phụ nữ Việt Nam là người rất giỏi chịu đựng gian khổ, khó khăn và hết sức cần cù, tỉ mỉ. Sống chết với quê hương làng xóm, bám chặt lấy ruộng vườn, nghề nghiệp, người phụ nữ lao động Việt Nam còn là những người làm việc rất bền bỉ, dẻo dai, có tinh thần kiên trì, nhẫn nại rất cao. Bị thống trị và bóc lột nặng nề, lại gặp hoàn cảnh chiến tranh và thiên nhiên phá phách, trong cuộc sống cơ hàn dai dẳng, những người phụ nữ Việt Nam đã có một tinh thần làm chủ, một ý thức cộng đồng, đồng thời họ cũng là những người rất căn cơ tằn tiện, tính toán cẩn thận, chi ly.
Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam xưa
Phụ nữ Việt Nam là những người lao động đảm đang. Và chúng ta hiểu tinh thần đảm đang ở đây có nội dung thiên về mặt ráo riết đối phó với những khó khăn, gắng sức khai thác,vẫy vùng trong một hoàn cảnh chật hẹp để tạo ra những của cải vật chất và tinh thần, để vươn lên trên những điều kiện khó khăn.
Phụ nữ Việt Nam là con người đảm đang, thủy chung và có nghị lực sống phi thường và sẵn sàng hi sinh bản thân mình vì những lý do chính đáng.
Người phụ nữ luôn đảm đang, vun vén việc nhà và lo cho gia đình, chồng con. Những người vợ Việt Nam là những người thuỷ chung trọn vẹn với chồng. Họ là những người con gái, con dâu, nết na, thảo hiền đối với bậc trên và rèn luyện những đức tính của người mẹ đối với lớp tuổi dưới, cũng như chờ dịp thể hiện những đức tính của người vợ đối với người yêu, người chồng tương lai của mình. Trong những lúc vận mệnh đất nước có chiến tranh, con người chiến sĩ trong người phụ nữ Việt Nam vụt trội lên. Người phụ nữ Việt Nam đã hi sinh bản thân mình, không những tự chiến đấu mà còn hi sinh cả những người thân yêu của mình cho tổ quốc. Con người chiến sĩ, lúc nổi lên thật rạng rỡ, nhưng nhiều lúc vẫn lẩn vào con người lao động và nội trợ.
Phụ nữ Việt Nam thời hiện đại
Những ý kiến trên xuất phát từ sự nhận thức của các bạn quốc tế về phẩm chất tinh thần truyền thống của phụ nữ Việt Nam. Mọi người đều biết rõ: về nhiều mặt, phụ nữ Việt Nam còn đang gặp những khó khăn trở ngại, còn đang có những hạn chế, thiếu sót cần khắc phục. Nhưng với những phẩm chất tinh thần đặc sắc của mình, phụ nữ Việt Nam đã được phụ nữ thế giới ca ngợi, được xem là một trong những hình tượng đẹp đẽ và trong sáng.
Với ý thức tự chủ mạnh mẽ, bản sắc dân tộc đậm đà, phụ nữ Việt Nam đã có những đóng góp thực sự to lớn trong suốt tiến trình lịch sử xã hội. Đó là những yếu tố rất cơ bản, những yếu tố cội nguồn để phụ nữ Việt Nam cùng với cả dân tộc mình khắc phục những nhược điểm và khó khăn, phát huy những ưu điểm và thuận lợi, nhằm đẩy mạnh đổi mới đất nước, tăng cường khả năng để không những hòa nhập mà còn đóng góp vào sự tiến bộ của đất nước.